حجامت اسلامی - چگونه حجامت موثرتری داشته باشم؟

رسول اکرم (ص)می فرمایند: در شب معراج وقتی به آسمان هفتم صعود کردم هیچ ملکی از من گذر نکرد مگر این که گفت : ای محمد حجامت کن و امتت را به حجامت امر بفرما. (بحار ج ۶۲ ص ۳۰۰ باب ۸۹)

جهت انجام حجامت اسلامی کلمه حجامت و نام و نام خانوادگی را پیامک نمایید به:09196499060

زمان :شنبه 16 خرداد، ساعت 10 صبح

چگونه حجامت مؤثرتری داشته باشم؟

الف- تمهیدات قبل از حجامت 

 در حجامت، قرار است که از راه خون، مواد زائد و اضافی بدن دفع شوند. برای این کار ضرورت دارد که با تمهیداتی ازجمله تغییر در رژیم غذایی و مصرف برخی خوراکی ها یا داروها، این مواد را که در نقاط مختلف بدن رسوب کرده اند، نرم کرده(نضج یا پختن)؛ به داخل رگ ها، هدایت و از راه حجامت خارج کرد. همچنین خون را نیز باید به رقّت مناسب رساند تا به راحتی از محلّ حجامت خارج شود. قوای جسمی و روحی نیز باید برای این اتفاق آماده شوند.

الف- مصرف انار، آب انار و یا شربت انار(ربّ انار حل شده در آب) در روزها و حتّی بلافاصله قبل از حجامت بسیار مفید است(حداقل یک هفته قبل از حجامت). البته انار استفاده شده نباید ترش باشد:

* در کتاب مکارم الأخلاق‏ به نقل از زید شحّام آمده که نزد امام صادق علیه السلام بودم که حجامتگرى را طلبید. پس به او فرمود: «ابزارهاى حجامت خود را بشوى و بیاویز». آن‏گاه، انارى طلبید و خورد. چون حجامت را به پایان برد، انار دیگرى طلبید و خورد و فرمود: « هذا یُطفِئُ المِرارَ: این، تلخه را فرو مى ‏نشانَد». بحار الأنوار ج 59، ص123

ب- مصرف خوراکی هایی مانند آب‌غوره، آش آبغوره، آب زرشک، آب شاتوت و سوپ جو در روزهای قبل از حجامت به ویژه در افراد گرم مزاج، خون را رقیق می‌کند و موجب دفع مواد زائد بیشتری از خون می‌شود.

ج- در روزهای منتهی به حجامت از پرخوری و مصرف غذاهایی که خون غلیظ تولید می کنند مانند بادنجان، گوشت گاو گوساله، کلّه پاچه، عدس، سرخ کردنی ها و غذاهای پرچرب، اغلب غذاهای مصنوعی و ... بپرهیزید. 

د- برخی اعتقاد دارند از هشت ساعت قبل از حجامت نباید غذاهای با طبع سرد، تخم مرغ و ماهی مصرف شود.

هـ- سعی کنید حدّاقل از دوازده ساعت قبل از حجامت، دخانیات، موادّ افیونی، خوراکی های حاوی کافئین(چای، قهوه، نوشابه، کاکائو و ...) مصرف نکنید.

 و- حدّاقل از 12 ساعت قبل از حجامت، آمیزش زناشویی یا اشکال دیگر دفع شهوت، نداشته باشید:

* «وَ یَجِبُ فِی کُلِّ مَا ذَکَرْنَا مِنْ إِخْرَاجِ الدَّمِ اجْتِنَابُ النِّسَاءِ قَبْلَ ذَلِکَ بِاثْنَتَیْ عَشْرَةَ سَاعَةً: لازمست دوازده ساعت قبل از خون گرفتن از مقاربت با زنان اجتناب کرد.»  الرسالة الذهبیة ص59

 ز- هیچ گاه با شکم گرسنه حجامت نکنید. به همین دلیل، حجامت در ماه مبارک رمضان باید به بعد از افطار موکول شود. یادتان باشد حجامت در حال گرسنگی، علاوه بر احتمال غشوه و ضعف، کم سود و  یا حتی بدون منفعت است ولذا به صرف قدرت بدنی مناسب، نمی توان در حال گرسنگی اقدام به حجامت کرد. 

بهترین زمان برای حجامت، دو تا سه ساعت بعد از غذاست که غذا از معده خارج شده باشد امّا انسان احساس سیری دارد و هنوز گرسنه نشده است:

* امام صادق علیه السّلام می فرمایند:« إِیَّاکَ وَ الْحِجَامَةَ عَلَى الرِّیقِ‏: از حجامت در حال ناشتا بپرهیز.» بحار الأنوار  ج 59، ص124

* هم ایشان علیه السّلام فرموده اند:«لَا تَحْتَجِمْ حَتَّى تَأْکُلَ شَیْئاً فَإِنَّهُ أَدَرُّ لِلْعُرُوقِ  وَ أَسْهَلُ لِخُرُوجِهِ وَ أَقْوَى لِلْبَدَنِ: تا چیزی نخورده ای حجامت نکن که این کار موجب استواری عروق، آسانی خروج خون و تقویت بدن است.» (همان منبع)

 * امام رضا علیه السّلام می فرمایند:«الْحِجَامَةُ بَعْدَ الْأَکْلِ لِأَنَّهُ إِذَا شَبِعَ الرَّجُلُ ثُمَّ احْتَجَمَ اجْتَمَعَ الدَّمُ وَ أَخْرَجَ الدَّاءَ وَ إِذَا احْتَجَمَ قَبْلَ الْأَکْلِ خَرَجَ الدَّمُ وَ بَقِیَ الدَّاءُ: حجامت، پس از غذاخوردن باشد؛ چراکه وقتی شخص سیر باشد و حجامت کند، خون جمع می شود و بیماری خارج می شود امّا اگر قبل از غذاخوردن حجامت کند، خون خارج می شود و بیماری باقی می ماند.»

 (همان منبع)

ح- به هنگام حجامت، مایعات بدن باید در حد مناسبی باشد چراکه کم آبی، موجب غلظت خون و اختلال در نتیجه حجامت است. بنابراین در حال تشنگی و کم آبی بدن حجامت نکنید و قبل از حجامت، با مصرف مناسب مایعات، خود را به تعادل برسانید. 

ط- اگر دچار یبوست مزاج هستید، قبل از انجام حجامت خود را درمان کنید. برای کسب اطّلاعات بیشتر می توانید این مقاله را بخوانید: امّ الامراضی به نام یبوست.

 ی- قبل از حجامت، بدن نباید وقایع سنگین و پرفشار را از سر بگذراند. بعد از یک ورزش سنگین، پس از یک استحمام طولانی، به دنبال یک هیجان یا استرس بزرگ، و نیز درحالت خستگی یا بی خوابی شدید، ترس، نگرانی یا عصبانیّت زیاد و ... زمان مناسبی برای حجامت نیست. مدّتی صبر کنید تا جسم و روح شما آرام شود و بعد حجامت کنید.

 ک- رفتن به حمّام یا سونا هم ازجمله وقایع سنگینی است که نباید بلافاصله پس از آن حجامت کرد.

  م-  قبل از انجام حجامت، وضو بگیرید.

س- در حال جنابت و یا سایر پلیدی های معنوی حجامت نکنید. 

ب) تمهیدات حین حجامت

 1.قرائت آیت الکرسی: طبق توصیه روایات و پیش از شروع حجامت، آیت الکرسی(آیات 257-255 سوره مبارکه بقره) را بخوانید. 

2. ذکر صلوات: سعی کنید از ابتدا تا انتهای حجامت بر این ذکر شریف مداومت داشته باشید.

3. پس از ایجاد خراشهای لازم دعای ویژه حجامت را تلاوت کنید:

* دعای حجامت:

« بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ‏ أَعُوذُ بِاللَّهِ الْکَرِیمِ فِی حِجَامَتِی مِنَ الْعَیْنِ فِی الدَّمِ وَ مِنْ کُلِّ سُوءٍ وَ أَعْلَالٍ وَ أَمْرَاضٍ وَ أَسْقَامٍ‏ وَ أَوْجَاعٍ وَ أَسْأَلُکَ الْعَافِیَةَ وَ الْمُعَافَاةَ وَ الشِّفَاءَ مِنْ کُلِّ دَاءٍ: به نام خداوند رحمان رحیم، درحجامت خویش، به خداوند کریم پناه می برم از انحراف درخون و از تمام بدی ها، بیماری ها، ناخوشی ها، دردها و مـرض ها؛ و عـافیت و دور شدن مریضی ها و شفای تمام بیماری ها را از تو{ای خداوند کریم} درخواست می کنم.» الفقه المنسوب إلى الإمام الرضا علیه السلام ص 394

4. به توصیه حضرات معصومین(علیهم السّلام)، و برای پیشگیری ازبرخی بیماری های چشم، از حجّام بخواهید تا اوّلین خونی که ازمحلّ حجامت خارج می شود را در مقابل شما بگیرد تا به آن نگاه کنید:

* امام باقر علیه السّلام فرموده اند:« مَنِ احْتَجَمَ فَنَظَرَ إِلَى أَوَّلِ مِحْجَمَةِ دَمِهِ أَمِنَ مِنَ الرَّمَدِ إِلَى الْحِجَامَةِ الْأُخْرَى: هر کس به اولین خون حجامتش نگاه کند، تا حجامت بعدی دچار چشم درد نخواهد شد.» طبّ الأئمة علیهم السلام ص 58

ج- تمهیدات پس از حجامت

بسیاری از ما فکر می کنیم که با اتمام حجامت، کار تمام شده است امّا واقعیت این است که پس از حجامت، تازه اتّفاقات اصلی منجر به نتایج بهداشتی و درمانی، در بدن شروع می شود. تازه در این زمان است که بدن به مدیریت انبوهی از تکالیفی می پردازد که از سوی حجامت بر او بار شده است. بنابراین بدیهی است که پس از حجامت، بدن به فراغتی نیاز دارد تا بتواند این امور را تمشیت کند.

اگر به هر دلیل، پس از حجامت، اشتغالات سنگینی برای بدن حادث شود؛ این روند، کند یا متوقّف خواهد شد.

توجیه بسیاری از تمهیدات ضروری پس از حجامت در همین نکته ساده است. مثلا اگر بعد از حجامت، غذای سنگینی بخوریم یا خود را به هیجانات روحی مثبت یا منفی، مانند عصبانیت یا زناشویی دچار کنیم دیگر نمی توانیم انتظار بروز و ظهور آثار کامل بهداشتی و درمانی مترتّب بر حجامت را داشته باشیم.

این زمان فراغت را به طور معمول، بین 12 تا 24 ساعت درنظر می گیریم.

1- پس از انجام حجامت، به دلیل موفّقیّت در انجام یکی ازسنن الهی، خدای تعالی را شکر کنید.

 2- حدّاقل تا 12 ساعت(و ترجیحا تا 24 ساعت) بعد از حجامت سراغ این کارها نروید:

 حمّام سنگین و سونا(چنان که توضیحات آن گذشت)؛ ورزش یا هرگونه کار سنگین؛ حرکات نفسانی شدید مانند خشم، هیجانات عصبی یا استرس های روحی شدید؛ زناشویی یا هرگونه دفع شهوت دیگر؛ کشیدن سیگار، قلیان، سایر دخانیات یا موادّ افیونی:

 * «وَ إِیَّاکَ وَ کَثْرَةَ الْحَرَکَةِ وَ الْغَضَبِ وَ مُجَامَعَةَ النِّسَاءِ یَوْمَکَ ذَاکَ‏: در روز حجامت از تحرّک زیاد، غضب و زناشویی بپرهیز.» الرسالة الذهبیة ص 62

 - بهتر است کمی بعد از حجامت استراحت کنید اما  تا چند ساعت نخوابید چراکه خواب، باعث کاهش تمرکز قوّه مدبّره بر جسم می شود و این ممکن است اتّفاقات بعد از حجامت را دچار اختلال کند.

 3- تدابیر غذایی پس از حجامت:

 - در غذاخوردن بعد از حجامت عجله نکنید. اگر ضعف، سرگیجه یا افت فشار ندارید تا یک ساعت پس از حجامت چیزی نخورید

- در صورت وجود مشکل، قرار دادن کمی عسل در دهان تا خودش کم کم آب شود یا نوشیدن شربت عسل کفایت می کند و نیازی به غذا خوردن نیست.

- پرخوری و یا خوردن غذاهای سنگین، چرب و دیرهضم، حدّاقل تا 12 ساعت(و ترجیحا تا 24 ساعت) اوّل بعد از حجامت به تاخیر انداخته شود. در چند روز اوّل بعد از حجامت، اولویت با مصرف آش ها، شورباها و سوپ های مقوّی امّا سهل الهضم و سبک است. 

- برای جبران خون از دست رفته در حجامت، اصراری بر مصرف امعاء و احشاء حیوانات(جگر، قلوه و ...) و غذاهای سنگین دیگر نداشته باشید چراکه اوّلا اکثر حجامت شوندگان، با انجام حجامت، تنها، اضافه بار خود را بر زمین نهاده به تعادل رسیده اند و با مصرف این گونه خوراکی ها، دوباره به وضعیت نامطلوب قبل از حجامت برمی گردند و در ثانی عدّه کمی هم که پس از حجامت نیاز به تقویت دارند بهتر است از خوراکی هایی مانند شربت عسل، آب انار شیرین شده با عسل، خرما، مویز، گوشت کباب کرده پرندگان کوچک و ... استفاده کنند.

 - خوردن انار، پس از حجامت هم توصیه می شود:

* «وَ مُصَّ مِنَ الرُّمَّانِ الْإِمْلِیسِیِ‏ فَإِنَّهُ یُقَوِّی النَّفْسَ وَ یُحْیِی الدَّمَ: آب انار ملس را با مکیدن بخور که نفس را تقویت و خون را زنده می کند.» الرسالة الذهبیة ص 61

- خوردن قند یا شکر:

* روایت شده که حضرت صادق (علیه السّلام) حجامت کرد و به کنیز خود فرمود: قند بیاور و سپس فرمودند: «إِنَّ السُّکَّرَ بَعْدَ الْحِجَامَةِ یَرُدُّ الدَّمَ الطَّرِیَ‏ وَ یَزِیدُ فِی الْقُوَّةِ: قند پس از حجامت، فشار خون را بر طرف می کند و به نیروى بدن مى ‏افزاید.» بحار الأنوار ج 59، ص124

 اظهارنظر در مورد این که کلمه سکّر دقیقا معنای قند می دهد یا شکر و این که مصرف خام آن منظور است یا خوردن به صورت شربت را به عهده اهل فن واگذار می کنیم. امّا توصیه ما این است که اگر قصد مصرف شکر را داشتید، ترجیحا از شکر سرخ استفاده کنید.

 - تا 40 دقیقه بعد از حجامت،  نمک، غذای شور، گوشتها و ماهی نمک سود خورده نشود:

 * « وَ لَا تَأْکُلَنَّ طَعَاماً مَالِحاً وَ لَا مِلْحاً بَعْدَهُ بِثُلُثَیْ سَاعَةٍ فَإِنَّهُ یَعْرِضُ مِنْهُ الْجَرَبُ‏: و تا دو-سوّم ساعت بعد از حجامت، غذاى شور و نمک نخور که تو را در معرض جرب قرار می دهد.» الرسالة الذهبیة ص 61

 - بعد از حجامت، خوردن تخم مرغ (تایک هفته) به ویژه در افراد سردمزاج ممنوع است.